Όλα ξεκίνησαν προ ολίγον ημερών, όταν ορισμένες αλβανικές ιστοσελίδες που ερεθίζονται να πλάθουν ιστορίες από το πουθενά για τους "κακούς" Έλληνες τις Χιμάρας άρχισαν να διαδίδουν την είδηση πως η Ελληνική σημαία κυματίζει στο κάστρο της Χιμάρας. Ο στόχος των μέσων αυτών επετεύχθη και βρήκαν αρκετά γρήγορα τα πρόβατα που μάσησαν το κουτόχορτο.
Ως υπεύθυνοι της κίνησης αυτής εμφανίζονται υποστηρικτές του ακροδεξιού κόμματος "Κίνηση για την Ενωμένη Αλβανία" οι οποίοι είχαν προαναγγείλει το σχέδιο τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έχουμε να κάνουμε λοιπόν με ακόμη μια περίπτωση κόμματος που για να αναδειχθεί παίζει το δυνατό χαρτί του ανθελληνισμού.
www.himara.gr
Δεν υπάρχει ελληνική μειονότητα στη Χιμάρα. Οι Χιμαριότες είναι δίγλωσσοι, και όχι αποκλειστικά ελληνόφωνοι, και η περιοχή τους δεν συμπεριλαμβάνεται στην λεγόμενη μειονοτική ζώνη. Οι Αλβανοί της Χιμάρας την ελληνική γλώσσα την έμαθαν κυρίως χάρη της εντατικής επικοινωνίας και θρησκευτικής-στρατιωτικής συμμαχίας με την Ελλάδα και ξεχωριστά με το νησί της Κέρκυρας (και όχι μόνο). Εκεί τα παιδιά τους εκπαιδεύονταν στα σχολεία και οι οικογένειες τους προστατεύονταν και η περιουσία τους έβγαινε από το εμπόριο. Κοιτάξτε τη γράφει ο πατέρας Giuseppe Schirò – στα αλβανικά Zef Skiroi – το έτος 1720: «Η περιοχή της Χιμάρας έπαθε δύο καταστροφές από την πανούκλα και από την ισχυρή επίθεση του Τούρκων, γιατί οι Αλβανοί της χιμαριότικης ακτής είχαν βοηθήσει στην προστασία της Κέρκυρας πολεμώντας πλάι στους Κερκυραίους.»
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι οι Χιμαριότες απόγονοι Σπαρτιωτών αποίκων από την περιοχή της Μάνης; Οι διάλεκτοι των δύο περιοχών μοιάζουν, έχουν όμως και διαφορές.
Ο Μ.Δένδιας θεωρεί ότι οι Χιμαριότες είναι ντόπιοι και δεν σχετίζονται με αποίκους από τη Μάνη. «Πιθανώτερον όθεν οι μεν Χιμαριώται να είναι αρχαίων ή μεσαιωνικών εκεί πληθυσμών απόγονοι.» (Μ.Δένδιας, «Απουλία και Χιμάρα. Γλωσσικαί και ιστορικαί σχέσεις των ελληνικών αυτών πληθυσμών.», Αθηνά – 1926, σελ. 76.)
Ο Δένδιας στηρίζεται στο γεγονός της μη ύπαρξης ειδικών ισογλώσσων ανάμεσα σε Μάνη και Χιμάρα, αλλά και στο ότι όπως λέει «Πιθανώτερον … η δε παράδοσις να επήγασεν εξ ομοιότητος, ην παρουσίαζεν, ιδίως απέναντι των Τούρκων, η κατάστασις των Χιμαριωτών προς εκείνην της Μάνης.» (Μ.Δένδιας, «Απουλία και Χιμάρα. Γλωσσικαί και ιστορικαί σχέσεις των ελληνικών αυτών πληθυσμών.», Αθηνά – 1926, σελ. 76.)
Ο Δ.Βαγιακάκος, παραμένει επιφυλακτικός σχετικά με μια πιθανή εγκατάσταση Μανιατών στη Χιμάρα: «Διά την επαλήθευσιν της παραδόσεως δεν έχουμεν βεβαίως ιστορικάς αποδείξεις.» (Βαγιακάκος, Δ., «Συμβολή εις την μελέτην του γλωσσικού ιδιώματος της Χιμάρας Βορείου Ηπείρου.», Πρακτικά Α΄ Πανελλήνιου Επιστημονικού Συνεδρίου «Βόρειος Ήπειρος – Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός» (Κόνιτσα 1987), Αθήνα : Ι.Μ. Δρυινουπόλεως-Πωγωνιανής και Κονίτσης – Πανελλήνιος Σύνδεσμος Β/ηπειρωτικού Αγώνος, σελ. 333)
Υπάρχει όντως σχέση των Χιμαριοτών με τους Μανιάτες, ή πρόκειται για μία επινοημένη παράδοση, με στόχο, όπως λέει ο Hobsbawm, «τη συνέχεια με ένα ταιριαστό ιστορικό παρελθόν;» [Hobsbawm, E. & Ranger, T., “The Invention of Tradition.”, Cambridge University Press, 1983, σελ. 7;]
Θυμίζουμε ότι στις αρχές του 19ου αιώνα ανακαλύφθηκε το «Χρονικόν της Δρυοπίδος», ένα λόγιο κατασκεύασμα, που εξυπηρετούσε και αυτό την ανάγκη και την προσδοκία των Δροπολιτών να αποκτήσουν άμεση σχέση με την αρχαία Ελλάδα, και μάλιστα με την Αττική:
«Ο ευφάνταστος συντάκτης του Χρονικού … παρετυμολογεί και αξαρχαΐζει δεκάδας τοπωνυμίων της βόρειας Ηπείρου, διά να εφεύρη ηγεμόνας και οικιστάς πόλεων, κωμοπόλεων και φρουρίων, φιλοδοξεί δε να συνδέση την ιστορίαν του τόπου του με τα ενδοξότερα ονόματα της αρχαιότητος. Δεν πρόκειται καν περί λαϊκών παραδόσεων, αλλά περί ιστορικού μυθιστορήματος λογίας κατασκευής.» (Βρανούσης, Λ., «Χρονικά της Μεσαιωνικής και Τουρκοκρατούμενης Ηπείρου – Εκδόσεις και χειρόγραφα.» Ιωάννινα 1962: Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, σελ. 119; και Βερνίκος, Ν. & Δασκαλοπούλου, Σ., «Στις απαρχές της νεοελληνικής ιδεολογίας. Το χρονικό της Δρόπολης.» Αθήνα 1999: Αφοί Τολίδη.)
Το ελληνικό ιδίωμα της Χιμάρας δεν συγκεντρώνει χαρακτηριστικά ειδικής ή αποκλειστικής συγγένειας με κανένα απó τα υπόλοιπα νεοελληνικά ιδιώματα, που να δικαιολογούν την προέλευσή του από μια και μόνο συγκεκριμένη περιοχή (π.χ. Μάνη κτλ.), αλλά έχει τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά, παρά τις όποιες ομοιότητες. Επίσης, στη Μάνη δεν υπάρχουν τοπωνύμια με καταλήξεις σε –έος ή –έο όπως στη Χιμάρα. Αντίστοιχα στη Χιμάρα δεν συναντούνται επίθετα με καταλήξεις –άκος ή –έας, όπως στη Μάνη. Ας δούμε όμως τι επίθετα συναντούνται και τι σημαίνει αυτό.
Διαγραφή«Εξαιτίας της γεωγραφικής τους απομόνωσης, της δυσκολίας στο εμπόριο με την αλβανική ενδοχώρα και την πίεση που δέχτηκαν από την οθωμανική διοίκηση, συνήθισαν να θεωρούν την Ελλάδα ως φυσικό προστάτη τους. Ειδικά η Κέρκυρα επειδή ήταν αρκετά προσβάσιμη, λόγω της γεωγραφικής γειτνίασης, ήταν αρκετά ελκυστική σε αυτούς, καθώς όλο και περισσότερες Χιμαριότικες οικογένειες έστελναν τα παιδιά τους να σπουδάσουν σε σχολεία σ’ αυτό το νησί και εμπόρους να κάνουν εμπόριο με τον τοπικό πληθυσμό. Η ελληνική διάλεκτος που αυτή τη στιγμή ομιλούν στη Χιμάρα και σε μερικά παρακείμενα χωριά, φαίνεται ότι έχει άμεση σχέση με την ελληνική διάλεκτο που μιλούσαν στην Κέρκυρα και πολλοί εθνολόγοι έχουν κάνει λόγο για το πώς οι Χιμαριότες κάνουν χρήση της αλβανικής για ιδιαίτερους τελετουργικούς σκοπούς. Γλωσσολόγοι που έχουν ερευνήσει την αλβανική διάλεκτο που ομιλείται στη Χιμάρα, έχουν βρει σε αυτή στοιχεία φωνητικού νασαλισμού, τα οποία μαζί με τη χρήση αρχαϊκών επιθέτων όπως ‘Γκιολέκα, Γκιπάλι, Γκιντέντε’ (από τα ‘Gjon Leka’, ‘Gjin Pali’, ‘Gjin Deda’) αποτελούν απόδειξη για μία πολύ παλιά αλβανική παρουσία στην περιοχή.» (Ardian Vehbiu, Shqipja totalitare, Çabej 2008 (a:4))
«Ο εξελληνισμός της Χιμάρας δεν έχει μία ξεκάθαρη χρονική αρχή…τα λαογραφικά στοιχεία εξ’ ίσου μας δείχνουν αρκετά σαφέστατα τις εθνικές αλβανικές ρίζες στην περιοχή: τα παραδοσιακά τραγούδια και οι τραγουδιστές τελετουργίες (στους γάμους, στους θανάτους και στις τελετές ταφής) είναι τυπικά και καθαρά αλβανικά…Μουσικά, η Χιμάρα είναι ίδια με την υπόλοιπη Labëria (Λιαπουριά) και είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι Έλληνες ‘αυτόχθονες’ ήρθαν στην περιοχή για να ξεχάσουν τα ίδια τους τα τραγούδια και τις παραδόσεις, να εγκαταλείψουν τα μουσικά τους όργανα και να υιοθετήσουν μια κουλτούρα που την θεωρούσαν κατώτερη.» (Ardian Vehbiu, Shqipja totalitare, Çabej 2008 (b:2-3))
Αξίζει εδώ να αναφερθούμε στον Αλή πασά, ο οποίος εξόρισε τον πληθυσμό ολόκληρων χωριών της Χιμάρας σε άλλα μέρη όπου μιλιόταν η ελληνική, όπως φαίνεται και από τα δημοτικά τραγούδια της περιοχής Bregu i Detit:
“Palasë, Dhërmi, Vunoi /
Pilur, Kudhës, Qeparoi /
Himarë zeza e pagoi /
Pashai ç’i eksuroi [=syrgjynosi]”. (S. Rusha, Qeparoi, historia dhe kultura popullore, Tiranë 2005.)
καθώς και από μια σειρά από έγγραφα του Αλή πασά, που είδαν το φως της δημοσιότητας τελευταία (Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. ΑΡΧΕΙΟ ΑΛΗ ΠΑΣΑ (Γενναδείου Βιβλιοθήκης). Έκδοση – Σχολιασμός – Ευρετήρια Β. Παναγιωτόπουλος με τη συνεργασία των Δ. Δημητρόπουλου, Π. Μιχαηλάρη. Τ.: Α΄ (1747-1808), Β΄ (1809-1817), Γ΄ (1818-1821) Αθήνα 2007, Δ΄ Εισαγωγή – Ευρετήρια – Γλωσσάρι. Αθήνα 2009.).
Οι άνθρωποι αυτοί, επιστρέφοντας ύστερα από χρόνια στις εστίες τους, φαίνεται ότι χρησιμοποιούσαν ένα ιδίωμα με γνωρίσματα βόρειου φωνηεντισμού, διαφορετικό από εκείνο που είχαν αφήσει κάποτε πίσω τους.
Ας δούμε και μια επιστολή του έτους 1532, σωσμένη στο ελληνικό της πρωτότυπο, την οποία στέλνει ο «ιερεύς πρωτονοτάριος Χειμάρας» στον «συνιόρ Λαρκονη τζενεράλη του ρηάμη της Πουλίας.» Μέσω της επιστολής «γέροι της Χειμάρας και Αλβανητίας» εκτιμούν ότι «ο Τούρκος» σκοπεύει «να κατεβή εις τον Αυλώνα … και έπητα να περάση ειστην Μπούλια» (Floristan, J.M., Erytheia 13, 1992, p. 86)
Της Αλβανιτίας λοιπόν.
Ο Petro Marko (1913-1991), συγγραφέας από το χωριό Δρυμάδες (Dhërmi), μερικά χιλιόμετρα από τη Χιμάρα, έγραψε για τη διγλωσσία που υπάρχει στα χωριά της περιοχής:
Διαγραφή«Έτσι λοιπόν τι είμαστε; Αλβανοί! Αλλά γιατί χάσαμε τη γλώσσα μας; Θα πω ό,τι ξέρω: Γιατί οι μητέρες μας και οι γιαγιάδες μας ξέρουν καλύτερα αλβανικά π’ ότι ελληνικά; Γιατί τραγουδάμε και θρυνούμε στα αλβανικά; Γιατί οι παροιμίες μας είναι στα αλβανικά; Φαίνεται ότι από το 1820, ο εξελληνισμός έγινε πολιτικός στόχος από την ίδια την Ελλάδα…» (Petro Marko, Intervistë me vetveten: Retë dhe gurët, Shtëpia botuese: OMSCA, Tiranë 2000)
Αναφερόμενος στην προσπάθεια να ανοίξουν αλβανικά σχολεία στη Χιμάρα και στα γύρω χωριά, και στην αντίσταση που επέδειξε η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, το οποίο είχε ως απώτερο στόχο του τον έλεγχο του πληθυσμού της περιοχής και τον σταδιακό εξελληνισμό του, ο Petro Marko είχε πει: «Οι πρόγονοι μας πολέμησαν με τα όπλα στο χέρι προστατεύοντας την ελευθερία και την τιμή τους, αλλά ήταν σε πόλεμο και για τα αλβανικά σχολεία. Ο Πατριάρχης της Κωνσταντινούπολης, με τον Επίσκοπο των Ιωαννίνων καταριόταν και αφόριζε όλους εκείνους που μάθαιναν στα αλβανικά σχολεία. Είναι αυτονόητη η αγριότητα των πρακτόρων του Φαναρίου, που δεν άφησαν τίποτα χωρίς να κάνουν για να απεθνικοποιήσουν την ηρωική επαρχία της Αλβανίας, τη Χιμάρα της Λαμπερίας.» (Petro Marko, Intervistë me vetveten: Retë dhe gurët, Shtëpia botuese: OMSCA, Tiranë 2000)
Ο Dhimitër Kamarda (1821-1882), Arbëreshë από την Ιταλία, υποστήριζε ότι οι Σουλιότες και οι Χιμαριότες ήταν Αλβανοί που είχαν εξελληνισθεί. Η άποψη του κατά την προσωπική μου γνώμη έχει σημασία, καθώς ο Καμάρντα είτε η άποψη του ήταν σωστή είτε λάθος, είτε το συνολικό του έργο ήταν σωστό είτε λάθος, πέθανε 30 χρόνια πριν την ίδρυση του αλβανικού κράτους. Έτσι, η θέση του για την αλβανική καταγωγή των Σουλιοτών και των Χιμαριοτών, δεν μπορούμε να πούμε ότι προέρχεται από την ενβερχοτζική προπαγάνδα. Η Nathalie Clayer καταγράφει τη θέση του Καμάρντα: «Η ιδέα ήταν ότι οι Αλβανοί – οι Χιμαριότες, οι Σουλιότες και άλλοι – συνεργάστηκαν μαζί με τους Έλληνες για την ελευθερία.» (Nathalie Clayer, Aux origines du nationalisme albanais: la naissance d’une nation majoritairement musulmane en Europe, KARTHALA Editions, 2007, ISBN 2845868162, p.207)
«Οι Χιμαριότες είναι σαν τους προγόνους τους την εποχή του αυτοκράτορα Καντακουζηνού, τους οποίους αποκάλεσε ‘Αλβανούς αυτόνομους νομάδες’. Οι Χιμαριότες που κατοικούν στην οροσειρά των Ακροκεραυνίων, είναι μία σκληραγωγημένη και επιθετική ράτσα Αλβανών χριστιανών, οι οποίοι μερικές φορές εξέρχονται από τους βράχους τους και μετακινούνται με βάρκες, τις οποίες βλέπουν ακινητοποιημένες απ’ τις ακτές τους. Ο καπετάνιος μας μας διαβεβαίωσε ότι πουλούν τους χριστιανούς αιχμαλώτους τους στους Τούρκους.» (Classical and Topographical tour through Greece, during the years 1801, 1805, and 1806, by Edward Dodwell, ESQ. F.S.A., London: Rodwell and Martin, 1819, vol. 1, p. 24)
Ο Eqrem bej Vlora, αναφερόμενος στους κατοίκους της Χιμάρας, έγραφε στα Απομνημονευματά του ότι «Ανάμεσά τους είναι μόνο 3000 άτομα που μιλούσαν ανέκαθεν ελληνικά και που όλοι τους ανάγονται σε μια μοναδική ρίζα, οπωσδήποτε μακρόχρονη, ελληνικής προέλευσης.» (Eqrem bej Vlora, "Kujtime (1885-1925)", Shtëpia e Librit & Komunikimit, Tiranë 2003, fq.194.)
Από την άλλη, ο προσωπικός γιατρός του λόρδου Byron που έζησε από μέσα τα γεγονότα της επανάστασης του 1821 (τουλάχιστον 80-100 χρόνια πριν γράψει ό,τι έγραψε ο Eqrem bej Vlora), είπε: «Μερικές ημέρες ύστερα από την άφιξή μας στο χωριό αυτό, παρουσιάσθηκε στον Μαυροκορδάτο ο Σπυρομίλιος, με ένα σώμα από 200 Χιμαριότες, πού είχαν την πιό πολεμοχαρή εμφάνιση μέσα σε όλον τον στρατό. ΔΕΝ ΞΕΧΩΡΙΖΟΥΝ ΑΥΤΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΛΒΑΝΟΥΣ, γιατί το ντυσιμό τους και η γλώσσα τους είναι εντελώς αλβανικά, αλλά παρ’ όλο πού η θρησκεία τους είναι ελληνική (χριστιανική), δεν καταλαβαίνουν ούτε λέξη ελληνική.». (Julius Millingen, Memoirs of the affairs of Greece, London 1831, p. 208-209)
ΓΡΑΦΤΗΚΑΝΕ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΚΑΠΟΙΕΣ ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΕΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν υπάρχει ελληνική μειονότητα στη Χιμάρα.
ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ.
Οι Χιμαριότες είναι δίγλωσσοι, και όχι αποκλειστικά ελληνόφωνοι,
ΟΙ ΚΑΤΟΚΟΙ
ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΔΡΥΜΑΔΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΑΣΣΑΣ
ΜΙΛΑΝΕ ΚΥΡΙΩΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΕΝΩ ΣΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΧΩΡΙΑ ΜΙΛΑΝΕ
ΕΙΤΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΔΥΟ ΓΛΩΣΣΕΣ [ΟΠΩΣ ΣΤΟ ΚΗΠΑΡΟ]
ΕΙΤΕ ΜΙΛΑΝΕ ΚΥΡΙΩΣ ΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ [ΟΠΩΣ ΣΤΟ ΚΟΥΔΕΣΙ ΚΛΠ ]
ΑΛΛΩΣΤΕ ΟΛΑ ΤΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ ΤΟ 1914
ΟΠΟΥ ΠΟΛΕΜΗΣΑΝ ΕΝΑΝΤΙΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΗΣ ΛΙΑΜΠΟΥΡΙΑΣ.
Ο AGVNISTHS TOY 1821 ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΣ
ΟΝΟΜΑΖΕΙ ΠΑΛΙ ΤΑ ΤΡΙΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΧΩΡΙΑ ΩΣ ΓΡΑΙΚΟΥΣ
ΚΑΙ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΧΩΡΙΑ
ΩΣ ΓΡΑΙΚΟΑΛΒΑΝΟΥΣ
ΠΟΥ ΟΠΩΣ ΛΕΕΙ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΕ ΑΠΟ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΥΣ ΠΡΟΓΟΝΟΥΣ.
ΕΝ ΤΕΛΕΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΧΟΥΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ.
ΑΝΤΙΘΕΤΑ Ο ΙΔΙΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΛΙΑΜΠΟΥΡΙΑΣ ΟΝΟΜΑΖΕΙ ΣΚΕΤΑ ΑΛΒΑΝΟΥΣ-ΣΚΙΠΕΤΑΡΟΥΣ
και η περιοχή τους δεν συμπεριλαμβάνεται στην λεγόμενη μειονοτική ζώνη.
ΚΑΛΑ ΑΥΤΟ ΙΣΧΥΕΙ ΑΠΟ ΤΟ 1945
ΚΑΙ ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΕΥΘΥΝΕΤΑΙ Ο ΧΟΤΖΑ
ΑΦΟΥ ΩΣ ΓΝΩΣΤΟΝ ΤΟ
ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΟ ΑΛΒΑΝΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΖΟΓΚΟΥ
ΤΗ ΧΕΙΜΑΡΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕ ΩΣ ΜΕΟΝΟΤΙΚΗ ΚΩΜΟΠΟΛΗ.
Γιατί οι παροιμίες μας είναι στα αλβανικά; Φαίνεται ότι από το 1820, ο εξελληνισμός έγινε πολιτικός στόχος από την ίδια την Ελλάδα…» (Petro Marko, Intervistë me vetveten: Retë dhe gurët, Shtëpia botuese: OMSCA, Tiranë 2000)
ΕΛΛΑΔΑ ΤΟ 1820 ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΚΑΝ.
ΑΡΑ ΚΑΠΟΙΟ ΛΑΘΟΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΔΩ.
Έτσι λοιπόν τι είμαστε; Αλβανοί! Αλλά γιατί χάσαμε τη γλώσσα μας;
ΠΑΝΤΩΣ ΟΧΙ ΛΟΓΟ ΚΕΚΡΥΡΑΣ ΚΥΡΙΕ ΜΑΡΚΟ ΠΕΤΡΟ ΓΙΑΤΙ ΕΚΕΙ ΜΙΛΙΕΤΑΙ ΝΟΤΙΟ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΗΜΙΒΟΡΕΙΟ ΟΠΩΣ ΣΤΙΣ ΔΡΥΜΑΔΕΣ.
Αναφερόμενος στην προσπάθεια να ανοίξουν αλβανικά σχολεία στη Χιμάρα και στα γύρω χωριά, και στην αντίσταση που επέδειξε η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, το οποίο είχε ως απώτερο στόχο του τον έλεγχο του πληθυσμού της περιοχής και γιατί όχι τον σταδιακό εξελληνισμό του, ο Petro Marko είχε πει:
«Οι πρόγονοι μας πολέμησαν με τα όπλα στο χέρι προστατεύοντας την ελευθερία και την τιμή τους, αλλά ήταν σε πόλεμο και για τα αλβανικά σχολεία.
ΣΤΗ ΧΕΙΜΑΡΑ ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΣΥΝΕΒΗ
ΑΛΛΟΥ ΙΣΩΣ……
MΗΝ ΛΕΜΕ ΟΤΙ ΘΕΛΟΥΜΕ
ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΤΑΝΕ ΚΑΝΕΝΑ »’ΕΞΕΛΛΗΝΙΣΜΟ» Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΑΦΟΥ
ΣΤΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΗΤΑΝ ΠΑΝΤΑ ΟΛΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
[ ΕΠΙ ΧΟΤΖΑ ΞΕΦΥΓΑΝ ΚΑΤΙ ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ ΩΣ ΣΥΝΗΘΩΣ]
ΚΑΙ ΣΤΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΕΠΙΣΗΣ
κά η Κέρκυρα επειδή ήταν αρκετά προσβάσιμη, λόγω της γεωγραφικής γειτνίασης, ολο και περισσότερες Χιμαριότικες οικογένειες έστελναν τα παιδιά τους να σπουδάσουν σε σχολεία σ’ αυτό το νησί και εμπόρους να κάνουν εμπόριο με τον τοπικό πληθυσμό. Η ελληνική διάλεκτος που αυτή τη στιγμή ομιλούν στη Χιμάρα και σε μερικά παρακείμενα χωριά, φαίνεται ότι έχει άμεση σχέση με την ελληνική διάλεκτο που μιλούσαν στην Κέρκυρα
ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΑΦΟΥ ΣΕ ΔΡΥΜΑΔΕΣ ΚΑΙ ΠΑΛΑΣΣΑ ΜΙΛΙΕΤΕ ΗΜΙΒΟΡΕΙΟ ΕΛΗΝΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ ΠΟΛΥ ΠΙΟ ΟΜΟΙΟ ΜΕ ΤΟ ΓΙΑΝΝΙΩΤΙΚΟ ΠΑΡΑ ΜΕ ΤΟ ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΛΛΩΣΤΕ ΝΟΤΙΟ ΙΔΙΩΜΑ.
Η ΣΚΙΠΕΤΑΡΙΚΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΛΕΕΙ ΟΤΙ …
ΑπάντησηΔιαγραφή»’ Οι Αλβανοί της Χιμάρας την ελληνική γλώσσα την έμαθαν κυρίως χάρη της εντατικής επικοινωνίας και θρησκευτικής-στρατιωτικής συμμαχίας με την Ελλάδα και ξεχωριστά με το νησί της Κέρκυρας (και όχι μόνο)»’
ΔΗΛΑΔΗ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΚΑΛΑ ΑΛΒΑΝΟΙ
ΑΡΑ ΣΚΕΤΟ ΑΛΒΑΝΟΦΩΝΟΙ
ΠΟΥ ΑΠΛΑ »’ΜΑΘΑΝΕ» ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΟΥΣ ΠΟΡΕΙΑ .
ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΠΩΣ ΑΥΤΟΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΝΤΑΝ ΚΑΙ ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΜΙΛΑΓΑΝΕ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΙ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΕΣ…
ΘΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΜΙΑ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΘΑ ΠΑΡΑΘΕΣΟΥΜΕ ΛΙΓΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ .
ΑΣ ΑΡΧΙΣΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΑ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ .
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ ΥΠΗΡΧΕ ΣΤΗ ΧΕΙΜΑΡΑ ΠΟΛΥ ΠΡΙΝ ΤΙΣ »ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ » ΜΕ ΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ.
ΑΥΤΟ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΟΠΟΥ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΛΕΙΟΨΗΦΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ .
ΙΔΟΥ ΛΙΓΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΗΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΚΥΡΙΑΖΗ ….
Για τα τοπωνύμια ελληνικής αρχής διαπιστώνουμε ότι, αν και απαντάνε καθ’ όλη την παραλιακή γραμμή από την/τον Αυλώνα και μέχρι το Βουθρωτό, πυκνώνουν ωστόσο σε ορισμένα σημεία του Bregu i Detit (Παλάσα, Δρυμάδες, Χιμάρα), ενώ αλλού αραιώνουν (Πικέρας – Piqeras) ή απαντάνε κυρίως ως μακροτοπωνύμια.
ΑΜΑ ΚΑΠΟΙΟΣ ΜΑΘΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΜΙΑ »ΑΛΛΗ ΓΛΩΣΣΑ» , ΔΕΝ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥ ΑΛΛΑΖΟΝΤΑ ΤΑ ΗΔΗ ΥΠΑΡΧΟΝΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ .
ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΒΑΝΟΥΣ ΕΘΝΙΚΙΣΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΝΤΕ ΩΣ ΤΗΝ ΑΥΛΩΝΑ ΔΗΛΑΔΗ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΛΙΑΜΠΟΥΡΙΑΣ ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΙΑ , ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΑ ΝΟΤΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΠΟΥ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΙΑ – ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ .
ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ .
Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ 1431 .
ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΕΚΕΙΝΗ ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΧΩΡΙΟ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ »ΑΓΙΟ ΓΙΩΡΓΟ» ΟΠΩΣ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΤΙΣ ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ [ ΚΑΙ ΟΧΙ »ΣΕΝ ΓΕΡΓΙ» ΔΗΛΑΔΗ ΑΓΙΟΣ ΓΙΩΡΓΙΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ, ΤΟΠΟΝΥΜΙΟ ΠΟΥ ΑΛΛΩΣΤΕ ΜΑΡΤΥΡΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΣΟ ΣΤΗ ΤΟΣΚΕΡΙΑ ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΓΚΕΚΑΡΙΑ ] ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝΕ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΑΥΛΩΝΑΣ ΣΤΟ ‘ΩΡΙΚΟΥΜ’ ΑΡΑ ΠΟΛΥ ΜΑΚΡΥΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ , ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΤΑ ΝΟΤΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΛΙΑΜΠΟΡΙΑΣ .
ΑΥΤΟ ΔΕΙΧΝΕΙ ΟΤΙ Η ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΙΑ ΣΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΝΟΤΙΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΗΣ ΑΥΛΩΝΑΣ [ ΟΠΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΕΚΛΕΙΠΕΙ ΤΕΛΕΙΩΣ] ΥΠΗΡΧΕ ΑΠΟ ΤΑ ΠΟΛΥ ΠΑΛΙΑ ΧΡΟΝΙΑ.
ΚΑΝΕΝΑΣ »ΑΠΛΑ ΑΛΒΑΝΟΦΩΝΟΣ» ΔΕΝ ΘΑ ΟΝΟΜΑΖΕ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΩΣ »ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΟ»’ ΕΙΔΙΚΑ ΣΕ ΜΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΟΥ ΥΠΟΤΙΘΕΤΕ ΔΕΝ ΜΙΛΑΓΑΝΕ ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΟΙ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ , ΚΑΙ ΑΡΑ ΗΤΑΝ ΜΙΑ [ΚΑΙ ΚΑΛΑ] ΑΜΙΓΩΣ ΑΛΒΑΝΟΦΩΝΗ ΠΕΡΙΟΧΗ .
ΣΥΝΕΠΩΣ ΥΠΗΡΧΑΝΕ ΦΟΡΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΛΙΑΣ ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΗ ΧΕΙΜΑΡΑ ΑΛΛΑ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΑΥΛΩΝΑΣ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΕΚΕΙΝΑ .
ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΡΙΑΖΗ ….
Όπως σημειώσαμε συνοπτικά και παραπάνω, τα τοπωνύμια ελληνικού ετύμου της περιοχής Χιμάρας σχηματίζουν σειρές (παραδείγματα) σαφώς διακριτές, απ’ τις οποίες η πιο χαρακτηριστική είναι εκείνη με την περιληπτική παραγωγική κατάληξη –έος, που, μαζί με την τροπή σε s του συμπλέγματος -st-, προσδίδει στις ντοπιολαλιές της Χιμάρας-χωριού, των Δρυμάδων και της Παλάσας γνωρίσματα ενός αυτοτελούς υποστρώματος (βλ. λ.χ. το τοπωνύμιο Κασανέος ‘καστανεώνας’ στη Χιμάρα). Σε πρόσφατη μελέτη μας είχαμε οδηγηθεί στο συμπέρασμα ότι «το ελληνικό ιδίωμα της Χιμάρας δεν συγκεντρώνει χαρακτηριστικά ειδικής ή αποκλειστικής συγγένειας με κανένα απó τα υπόλοιπα νεοελληνικά ιδιώματα που να δικαιολογούν την προέλευσή του από μια συγκεκριμένη περιοχή» της ελληνόγλωσσης επικράτειας, και τονίζαμε ότι τα γλωσσικά δεδομένα δείχνουν πως «η ελληνοφωνία στην περιοχή είναι αρκετά παλιά» ……
ΔΗΛΑΔΗ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ ΧΕΙΜΑΡΑΣ
ΕΙΝΑΙ ΠΑΜΠΑΛΑΙΑ
ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΕΙ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΤΕΛΗΣ ΣΤΗΝ ΒΑΣΗ ΤΗΣ
ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣΔΗΠΟΤΕ ΚΕΡΚΥΡΑΙΚΗΣ Η ΜΑΝΙΑΤΙΚΗΣ .
ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΥΣ ΕΠΗΡΕΣΑΤΗΚΕ ΣΤΗΝ ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑ ,
ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΤΙΣ ΥΟΘΕΤΗΣΑΝΕ ΟΠΩΣ ΛΕΕΙ Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ
ΕΠΙΣΗΣ ΑΥΤΟ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΙΔΙΩΝ ΤΩΝ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΩΝ…
ΑπάντησηΔιαγραφήΤΟΝ 16 ο ΑΙΩΝΑ ΟΙ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΕΣ ΣΤΕΙΛΑΝΕ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΤΟΝ ΠΑΠΑ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΓΡΑΜΜΕΝΕΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ .....
Στην επιστολή που στειλανε τον 16ο αιωνα [1581] στον Παπα και του ζητάγανε να τους βοηθησει ακομα και με ανταλλαγμα να προσχωρησουν στην καθολικη εκκλησια [ ξερανε και ειχανε καταλαβει ότι μονο με αυτόν τον τροπο ισως πειθανε τους δυτικούς να τους βοηθησουν ηταν να υποταχθουν στο δογμα τους ]
Εκει αναφερουν μεταξυ αλλων τα εξης …..
»»’’Μονο η παναγιοτητα σου να μας καμει τη χαρη ,ιερεις αρχιερείς ….. να ιερουργουν και να λειτουργουν κατά τη ταξη ημων ,εστωντας το πληθος ο λαος είναι ρωμαιοι και δεν ηξευρουν τη γλωσσα των φραγκων»»» .
Αυτή η προταση δειχνει ότι οι Χειμαριωτες προ 500 ετων
αυτοπροσδιοριζονταν ως »Ρωμαιοι» δηλαδγ Ρωμιοι
και ότι σιγουρα τα ελληνικα [δηλαδή τα ρωμεικα ] τα μιλάγανε και τα καλαβαινανε από τα χρονια εκεινα πολύ πριν την φυγη τους στη Κερκυρα αφου ζητανε η λειτουργια να γινετε στα ρωμεικα.
Ισως και αυτος είναι ενας ακομα λογος που δεν αλλαξοπιστησανε . Το ότι η γλωσσα της εκκλησιας δεν ηταν »ακατανοητη» για αυτους . Όπως ηταν για τους μετεπειτα Λιαμπηδες δηλαδή για τους βορεια της Χειμαρας αλβανοφωνους και μουσουλμάνους εδώ και 300 χρονια .
ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΠΗΓΗ ΠΟΥ ΑΠΟΔΥΚΝΥΕΙ ΟΤΙ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΑ ΟΜΙΛΟΥΣΑΝΕ ΠΡΙΝ ΠΑΝΕ – ΕΞΟΡΙΣΤΟΥΝ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ.
Γράφει χαρακτηριστικά ο Σίλβεστρος Κωνσταντίνος Σλάδης, , σε επιστολή του στο Βατικανό (1780)[ Αρα πριν εξοριστουν στην Κερκυρα απο τον Αλη Πασα]
«… οι απέναντι Βενετοί της Κέρκυρας για να έχουν βέβαιη τη σύμπραξη των Χειμαρριωτών στους πολέμους τους πληρώνουν μισθό σε 250 περίπου επιφανείς οικογένειες της περιοχής. Οι άνθρωποι των παραλίων ομιλούν νέα ελληνικά και αλβανικά,
του εσωτερικού αλβανικά. Οι λειτουργίες τους γίνονται στα αρχαία ελληνικά…».
ΔΗΛΑΔΗ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΟΤΙ ΣΤΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΟΜΙΛΟΥΝΤΕ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΓΛΩΣΣΕΣ ΕΝΩ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ [ΔΗΛΑΔΗ ΣΤΗ ΛΑΜΠΕΡΙΑ ] ΟΜΙΛΟΥΝΤΑΝ ΜΟΝΟ ΤΑ ΑΛΒΑΝΙΚΑ.
ΓΙΑ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΣΤΑ ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΡΑΤΗΣΑΝΕ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΤΟΥΣ ΕΝΩ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΡΓΑ Η ΓΡΗΓΟΡΑ ΤΗΝ ΧΑΣΑΝΕ ΟΠΩΣ ΑΝΑΦΕΡΘΗΚΕ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ .
Ο ιδιος ο Χειμαριωτης Σπυρος Σπυρομηλιος αναφερει …
»Εμεις …χριστιανοι Ορθοδοξοι Ελληνες ,ομιλούντες την ελληνικη και γνωριζοντες και την αλβανικη»’
Επισης ο Αθανάσιος Πετριδης παρατηρει
»’Οι Χειμαριωτες ομιλουσι Γραικιστι και Aλβανιστι , αλλα η γραικικη αυτων εiναι αξιοσημείωτος τοσο για την προφορα οσο και δια το εχειν εν αυτή αρχαιοτατας δωρικης διαλεκτου λεξεις »»
Επισης ας μας πει καποιος σε ποια γλωσσα τους εδιδαξε ο Κοσμας ο Αιτωλος
Γενκα απο οπου περασε ο Αιτωλος μιλαγανε ελληνικα οποτε και στη Χειμαρα.
ΝΑ ΜΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΥΡΙΑΖΗ .
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι η άποψη ότι η ελληνική διαδόθηκε στη Χιμάρα χάρις στο δίκτυο ελληνικών σχολείων έρχεται σε αντίθεση με το γεγονός ότι εκεί χρησιμοποιούν ένα αρχαϊκό ιδίωμα, το οποίο, ασφαλώς, δεν μπορεί να διδάχτηκε στο σχολείο, ούτε να μεταφέρθηκε από τα απέναντι νησιά, που έχουν διαφορετική ντοπιολαλιά.
ΟΥΤΕ ΒΕΒΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ »ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ» ΑΦΟΥ ΤΟΤΕ ΘΑ ΜΙΛΑΓΑΝΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ .
Ας δούμε και μια επιστολή του έτους 1532, σωσμένη στο ελληνικό της πρωτότυπο, την οποία στέλνει ο «ιερεύς πρωτονοτάριος Χειμάρας» στον «συνιόρ Λαρκονη τζενεράλη του ρηάμη της Πουλίας.» Μέσω της επιστολής «γέροι της Χειμάρας και Αλβανητίας» εκτιμούν ότι «ο Τούρκος» σκοπεύει «να κατεβή εις τον Αυλώνα … και έπητα να περάση ειστην Μπούλια» (Floristan, J.M., Erytheia 13, 1992, p. 86)
Ο ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΙΔΙΟΙ ΟΙ ΧΕΙΜΑΡΙΩΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΧΕΙΜΑΡΑΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΙΤΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟΣ.
ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΣΟ ΚΑΙ ΕΘΝΟΤΙΚΟΣ .
ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΙΓΟΥΡΑ ΑΦΟΥ ΤΟΤΕ ΟΛΟΙ ΗΤΑΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ,ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ .
ΚΑΙ ΛΟΓΩ ΟΜΟΘΡΗΚΣΕΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΗΤΑΝ ΣΥΜΜΑΧΟΙ [ ΑΥΤΟ ΚΡΑΤΗΣΕ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΕΞΙΣΛΑΜΙΣΜΟ ΤΩΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΩΝ ]
ΑΥΤΗ Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΕΙΝΑΙ ΓΡΑΜΜΕΝΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ [ΑΡΑ ΤΟ ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΡΑΝΕ ΓΡΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΤΟ 1821 ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΕΛΩΣ ΑΤΟΠΟ ΟΤΑΝ ΞΕΡΑΝΕ ΤΡΕΙΣ ΑΙΩΝΕΣ ΝΩΡΙΤΕΡΑ ]
Ο ιδιος ο Σουλιώτης Κουτσονικας κανοντας γλωσσολογικη αναλυση της Ηπειρου διαχωριζει και αυτος τη περιοχη της Χειμαρας από αυτή της Λιαμπουριας και αναφερει ότι στην πρωτη ομιλουντε και οι δυο γλωσσες ενώ στη δευτερη ομιλιετε μονο η αλβανικη πραγμα που επιβεβαιωνει όλα τα παραπανω.
ΛΙΓΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ Journals of a Landscape Painter in Albania
Από τον/την Edward Lear
Ονομαζει τα χωρια της Xειμαρας ως »’as a body o greek christians»»
Ενω μαρτυραει την ελληνοφωνια και ελληνικη καταγωγη των Χειμαριωτων
»’The people o Chimara are all of Greek origin and speak Romeic ,though those of the towns i have passed on my way , although Christians are all Albanians»’
Δηλαδη μιλανε ρωμεικα και ειναι Ελληνες σε αντιθεση με τους χριστιανους ων βορειοτερων πολεων που ειχε συναντησει ως τοτε που ηταν Αλβανοι
Eνω για το αλβανομουσουλμανικο χωριο Τραγιαδες αναφερει οι
»’Albania only is spoken and very little Greek undrestood here»
Αρα ειναι προφανης η διαφορα των μεν απο τους δε.
Επισης ο αγωνιστης Αραβαντινος ονομαζει τους κατοικους της Λιαμποριας ως
Αλβανους η Σκιπεταρους
ενω τα χωρια της Χειμαρας
ειτε αλλα ως Γραικους
ειτε αλλα ως Γραικοαλβανους [λογω της διγλωσσιας τους]