Το Χάλιο

Το Χάλιο είναι ένα μικρό χωριό της επαρχίας Αλύκου, σήμερα στο δήμο Φοινίκης.

Συνορεύει με τα χωριά Γέρμα, Κουλουρίτσα και Πλάκα. Απλώνεται απάνω σε μια ράχη σε υψόμετρο 110 μ. γύρω στα 10 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά των Αγ. Σαράντα, δεξιά της εθνικής οδού Άγιοι Σαράντα –Μαυρομάτι.

Κατοικείται από ελληνικής καταγωγής κατοίκους.

Πήρε αυτό το όνομα από τον πρώτο κτηματία του, ο οποίος λεγόταν Χάλιο μπέη (Halo bej).

Το 1852 ήταν τσιφλίκι με  7 σπίτια. Το 1913  είχε 52 κατοίκους, το 1923  είχε 100 και το 1927 έφθασε τους 133 κατοίκους. Το 1939 εμφαίνεται με  20 σπίτια και 135 κατοίκους. Οι κάτοικοί του γεωργοί, κολλήγοι.

Το 1779  από το Κοσμά τον Αιτωλό άνοιξε ελληνικό σχολείο. Στην επιθεώρηση του 1937 εμφαίνεται διτάξιο σχολείο με έναν διδάσκαλο, τον Σπύρο Κουμή από τη Νίβιτσα, που αντικατέστησε τον Ευθύμιο Μάσσιο, που έχει απολυθεί από το καθεστώς.

Οι κάτοικοί του πήραν μέρος στον Αντιφασιστικό Αγώνα.

Όπως σε όλα τα χωριά του Βούρκου, κι εδώ  δοκιμάστηκε η πάλη των τάξεων.

Το 1953 κηρύσσεται κουλάκος ο Κώστας Παπάς, ένας απλός κτηνοτρόφος με λίγα γιδοπρόβατα.  Αργότερα κηρύσσεται κουλάκος και ο Γιαννάκης Παπάς, με όνομα στην περιοχή.
Ο Κώστας Σπ. Παπάς πήρε την ποινή των 8,5 χρόνων, ως πράκτορας των Ελλήνων.

Η κυριότερη κατεύθυνση της οικονομίας είναι τα σιτηρά, τα εσπεριδοειδή και η φρουτοκαλλειέργια.
Στα χρόνια της συνεταιριστικής ζωής λειτούργησε εμπορική μονάδα και ο αριθμός των κατοίκων έφτασε τους 340.


(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)